Musica Antiqua

Geplaatst op zondag 02 maart 2014 @ 19:50 , 892 keer bekeken

In 2010 kreeg de cd met muziek van Notker Balbulus, gezongen door het ensemble Ordo Virtutum dat wordt geleid door professor Stefan Johannes Morent een Gouden Label van Klassiek Centraal. De reden was niet alleen zuiver muzikaal maar ook omwille van het hoogstaand en doorgedreven historisch onderzoek.

Opnieuw krijgen we een zeer sterk verantwoorde muzikale uitvoering, die voorbeeld voor zeer veel kan en mag staan, gekoppeld aan alweer verregaand musicologisch historisch onderzoek. Deze keer is het niet Notker Balbulus, misschien wel de vader van wat wij de klassieke muziek zijn gaan noemen, maar is het iemand die ruim twee eeuwen later de muziek verder zou doen evolueren op een niet onbelangrijk wijze. Genieën zoals Hermannus Contractus, Hermann der Lahme von der Reichenau zijn altijd bepalend voor de toekomst. Als musicus ontwierp hij een interval-notenschrift en werkte in op de melodie en de toonomvang die hij uitbreidde. Dit kon hij doen met de volle steun van zijn abt.

Als 7-jarige werd Hermann, geboren met een ernstige verlamming, door zijn ouders, graaf Wolfrat von Altshausen en gemalin Hiltrud, toevertrouwd aan de zorgen van de Benedictijnenabdij Reichenau (nu werelderfgoed UNESCO).

Abt Berno die 40 jaar lang de abdij zou leiden, was zelf musicus en wetenschapper en ontdekte alras wat voor vlees hij in de kuip had. Hij zou de jonge Hermann alle kansen bieden en niets werd hem in de weg gelegd. Hij kreeg zelfs een draagstoel en dragers-monniken ter beschikking. Je zou Hildegard von Bingen eveneens werkend op breed wetenschappelijk terrein, een muzikale erfgename kunnen noemen.

Dat er muziek moest zijn van deze bijzonder belangrijke geestelijke, wist men. Het is de jonge onderzoeker David Hiley die er in slaagde een groot deel te herontdekken. Een ontdekking die tot de cd die we hier voor u bespreken heeft geleid.

Gregoriaans als basis en toch…

Ordo Virtutum is niet aan een proefstuk toe en is al jaren een ensemble dat internationale naam en faam geniet voor onder meer het uitvoeren van aan het gregoriaans gerelateerde middeleeuwse muziek. Zo was het te gast op het 3-jaarlijks Internationaal Gregoriaans Festival in Watou 2012.

De muziek van Hermann der Lahme von der Reichenau spreekt tot de verbeelding. Je hebt het zuivere gregoriaans dat hij doet uitgroeien tot rijke melodieën, meerstemmigheid in kwarten, kwinten en octaven al dan niet met instrumentale begeleiding. Muziek die geschreven is voor geschoolde zangers die in hun tijd niet op keeldruk of druk van het borstbeen werkten maar op ademsteun van het middenrif en met de stem mooi vooraan tegen de mondholte geplaatst. Het geeft heldere volle stemmen die zacht klinken. Zonder die techniek die de oude Grieken al kenden en gebruikten, hadden we nog steeds geen operazangers…

Zeer bewust en tegelijk bescheiden dienen de musici de gezangen die eeuwig mogen duren.

Soms druk ik de lezers er op de ogen te sluiten en zich in te beelden waar en hoe de muziek werd geschreven, uitgevoerd en beleefd. Welaan, doe dat nu ook. Bekijk als het moet eerst beelden van romaanse kloosters en kerken en zet dan die cd op, sluit je ogen, wandel door de gangen en hoor hoe de muziek je helemaal meedraagt naar het verleden, naar de absolute Schoonheid waar kwaliteit in alles altijd voorop  stond. Zuivere harmonieën weerklinken. We zijn nog 900 jaar verwijderd van onze waanzinnige tijd ook al gebeurden er in die 11de eeuw – in welke eeuw niet? – verschrikkingen die de mens zichzelf aandeed omwille van (meer) macht te veroveren of te behouden.

Luister mee naar de Historia Sancti Wolfgang Episcopi Ratisbonensis, de Historia Sanctae Afrae en de Historia Sancti Magni Confessoris en verdiep u in het Mirakel van de Eeuw, Herman de Lamme van Reichenau.

Das Wunder des Jahrhunderts, Hermannus Contractus, der Lahme von der Reichenau

Ensemble Orto Virtutum onder leiding van prof. dr. phil. Stefan Johannes Morent

Raumklang (i.s.m. BR Klassik en SWR2 en met de steun van Stiftung Welterbe Klosterinsel Reichenau) – RK 3205

Website: 

Das Wunder des Jahrhunderts, Hermannus Contractus

Bron: Ludwig Van Mechelen, http://www.klassiek-centraal.be/