Musica Antiqua

Geplaatst op vrijdag 09 augustus 2024 @ 22:31 , 81 keer bekeken

Josquin Desprez (1450/53-1521), een centrale figuur van de Franco-Vlaamse school, is tegenwoordig vooral bekend om zijn religieuze werken. Zijn vele chansons hebben, daarentegen op enkele uitzonderingen na, eigenlijk nog maar weinig aandacht gekregen. Doulce Mémoire heeft zich geconcentreerd op zijn drie- en vierstemmige chansons. Met hun taalkundige en thematische diversiteit vormen zij een afwisselend programma, dat zowel ernstig als vunzig is…

Josquin Desprez had dankzij zijn vocale werken een benijdenswaardige beroemdheid, vooral in Italië, Vlaanderen en Spanje. Hij werkte achtereenvolgens voor René d’Anjou, koning van Napels en van Jeruzalem, koning Lodewijk XI van Frankrijk, hertog Galeazzo Maria Sforza in Milaan (waar hij Leonardo da Vinci ontmoette, die zijn portret schilderde), kardinaal Ascanio Sforza, Matthias I van Hongarije (Matthias Corvinas), paus Innocentius VIII in Rome, koning Lodewijk XII van Frankrijk en tenslotte voor de hertog van Ferrara, voor hij in 1504, terugkeerde naar zijn thuisregio Condé-sur-l’Escaut in Noord-Frankrijk, waar hij proost werd van Notre Dame.

Josquin Desprez, door zijn tijdgenoten omschreven als princeps musicorum, “prins der musici”, is tegenwoordig vooral bekend om zijn missen en motetten, die op grote schaal zijn uitgevoerd en opgenomen. Hij componeerde tijdens zijn lange carrière meer dan vijftien missen, talloze motetten en chansons. Verrassend genoeg lijken de uitvoerders zijn chansons te hebben verwaarloosd, afgezien van deze voor 5 en 6 stemmen, postuum gepubliceerd door Tielman Susato in Antwerpen, in zijn Septième livre van 1545. Sommige van deze chansons zijn weliswaar niet door Josquin gecomponeerd. Zowel tijdens als na zijn leven was het nl. niet ongebruikelijk om Josquins naam te gebruiken om meer exemplaren te verkopen.

Het concert- en opnameproject van Doulce Mémoire richt zich meer in het bijzonder op Josquins eerste creatieve periode, toen hij de hele traditie erfde van het gebied dat werd gecontroleerd door de hertogen van Bourgondië waar hij opgroeide, een gebied waar andere grote namen uit de 15de  eeuw werden geboren, zoals Pierre de La Rue, Marbrianus de Orto, Gilles Binchois en Johannes Ockeghem. Bewonderd door zijn tijdgenoten, was Josquin Desprez een componist, die in zijn meer dan 60 chansons, het melancholisch karakter en de emblematische elegantie van de renaissance sublimeerde.

Deze chansons, verschillend in talen en thema’s, bieden een heerlijk gevarieerd programma, van ernstig naar teder tot brutaal, getuigend van de weergaloze kunst van Josquin Desprez. Hij erfde immers de grote muzikale traditie van die noordelijke regio, bakermat van het 15de -eeuws contrapunt. Twee eeuwen lang bleef zijn faam in heel Europa intact. Met Leonardo da Vinci was Josquin een van de eerste kunstenaars die zich volledig bewust was van zijn eigen waarde en in staat was om als gelijke te spreken met de machthebbers. Muziekhistorici zijn het erover eens dat hij, net als Beethoven in de 19de eeuw, een belangrijke schakel was in de muziekgeschiedenis.

Na studies blokfluit, musicologie en hobo, richtte Denis Raisin Dadre in 1989, het ensemble “Doulce Mémoire” op, gewijd aan de muziek van de Renaissance. Behalve naar muziek, leidde zijn nieuwsgierigheid naar geschiedenis, literatuur en kunst, hem naar originele programma’s die in een historische context worden gepresenteerd. Deze aanpak leidde ertoe dat Denis Raisin Dadre ook programma’s voor France Musique produceerde. Na meer dan vijfentwintig jaar intensieve activiteit en memorabele prestaties, zowel met opnamen als op concerten, is zijn liefde voor en kennis van de Renaissance nooit verminderd. Regelmatig gevraagd voor opleiding aan academies van jonge musici, gaf Denis Raisin Dadre les aan de Academie van Gijon in Spanje, Chiquitos in Bolivië, Praag, Havana op Cuba, e.a. Hij is professor aan het Conservatorium van Tours en werd in 1999 door het Ministerie van Cultuur bevorderd tot Chevalier des Arts et des Lettres.

Josquin Desprez - Tant vous aime
Doulce Mémoire, Denis Raisin Dadre
Ricercar RIC 436

Bron: Michel Dutrieue, stretto.be