Musica Antiqua

Zopas werd bekend gemaakt dat de Dendermonde Codex online staat, op de Integrated Database for Early Music, kortweg IDEM, een initiatief van de Alamire Foundation.

De Dendermonde Codex?

Het muzikale oeuvre van de twaalfde-eeuwse Hildegard von Bingen is ons bekend uit slechts twee handschriften. Het ene wordt in Wiesbaden bewaard, het andere in Dendermonde. Dat van Wiesbaden, de zogenaamde Riesencodex, was al enige tijd online beschikbaar. Dankzij de inspanningen en de expertise van de Alamire Foundation en het Alamire Digital Lab is dus nu ook de Dendermonde Codex online te beleven.

Het belang van dit nieuws kan moeilijk overschat worden. Hildegard von Bingen mag beschouwd worden als een van de sterkste figuren uit de middeleeuwen (let er op dat ik niet schreef ‘sterkste vrouwen’, want dat zou een heel andere betekenis krijgen). Van Hildegard zijn vele geschriften bekend, maar het meest beroemd is ze wellicht omwille van haar muziek. Die muziek doet erg gregoriaans aan, maar geheel in de lijn met het karakter dat ook uit haar geschriften spreekt, graaft ze verder, dieper, breder dan het ‘normale’ gregoriaans.

Naar aanleiding van het unieke feit dat deze bron nu aan de hoogst denkbare resolutie vrij en onbeperkt online in te kijken is, heeft het ensemble Psallentes het boude plan opgevat om alle muziek van de Dendermonde Codex op te nemen. Het is niet de eerste keer dat een ensemble aan dergelijke reis begint, maar wat wij bij Psallentes ermee doen voegt toch weer op een andere manier toe aan het bestaande audio-materiaal. Omdat we traag en zorgvuldig omgaan met Hildegards muziek, en omdat we het bovendien inbedden in een context van typisch twaalfde-eeuwse ‘collationes’-bijeenkomsten waarop gelezen, overwogen, en gezongen werd, waardoor aan de gezangen zelf nog psalmen en cantica en lezingen worden toegevoegd, zal dit project waarschijnlijk resulteren in ongeveer veertien cd’s. Het eerste ervan ligt reeds te koop in de winkel.

Het Alamire Digital Lab nam de best mogelijke foto’s van een onwaarschijnlijk belangrijk manuscript. 

Hendrik Vanden Abeele, 23 februari 2017, Psallentes Plainchant & Polyphony